Lịch sử🚀FHIR đến R5
Last updated
Last updated
FHIR (Fast Healthcare Interoperability Resources) đã trải qua một hành trình phát triển đáng kinh ngạc kể từ khi ra đời. Bài viết này sẽ đưa bạn qua quá trình tiến hóa của FHIR từ những ngày đầu cho đến phiên bản R5 hiện tại, đồng thời nhìn về tương lai của tiêu chuẩn này.
Phiên bản DSTU1 (Draft Standard for Trial Use 1) được phát hành vào tháng 2/2014, đánh dấu sự ra mắt chính thức của FHIR. Đây là phiên bản thử nghiệm đầu tiên với những đặc điểm:
55 tài nguyên cơ bản
Giới thiệu cơ chế RESTful API
Tập trung vào các tình huống sử dụng đơn giản
Thiết lập các nguyên tắc cốt lõi về Resources và Extensions
Mặc dù còn sơ khai, DSTU1 đã tạo nên một làn sóng phấn khích trong cộng đồng y tế, với nhiều tổ chức bắt đầu thử nghiệm triển khai.
DSTU2 được phát hành vào tháng 10/2015, mang đến nhiều cải tiến quan trọng:
Tăng lên 92 tài nguyên
Thêm khung tìm kiếm và truy vấn toàn diện hơn
Cải thiện hỗ trợ về các tình huống sử dụng lâm sàng
Giới thiệu cơ chế profiling chặt chẽ hơn
Thêm hỗ trợ cho các tình huống tương tác phức tạp
Phát triển khung bảo mật và ủy quyền
DSTU2 đánh dấu bước tiến lớn về độ trưởng thành và được sử dụng rộng rãi hơn trong triển khai thực tế.
STU3 (Standard for Trial Use 3) được phát hành vào tháng 3/2017, với nhiều cải tiến đáng kể:
116 tài nguyên, mở rộng phạm vi ứng dụng
Cải thiện đáng kể về tính nhất quán giữa các tài nguyên
Hỗ trợ mạnh mẽ hơn cho các quy trình lâm sàng
Cải thiện cơ chế trao đổi dữ liệu giữa các hệ thống
Phát triển cơ sở hạ tầng cho các tổ chức triển khai
Thêm hỗ trợ cho dữ liệu nghiên cứu và y tế công cộng
STU3 được sử dụng rộng rãi và là phiên bản mà nhiều tổ chức vẫn đang sử dụng ngày nay.
R4 phát hành vào tháng 12/2018, đánh dấu một cột mốc quan trọng với nội dung Normative (chuẩn hóa) đầu tiên:
145 tài nguyên
Các phần cốt lõi đầu tiên đạt trạng thái Normative:
RESTful API
Các định dạng dữ liệu JSON và XML
DataTypes
Một số tài nguyên như Patient, Observation
Cải thiện lớn về tính nhất quán và chất lượng
Hỗ trợ mạnh mẽ hơn cho tương tác lâm sàng và quản lý
Phát triển khung tương tác người dùng với SMART on FHIR
R4 là bước ngoặt quan trọng, khi FHIR chính thức "trưởng thành" với các phần Normative đầu tiên.
R5 được phát hành vào tháng 3/2023, đánh dấu sự trưởng thành đầy đủ của FHIR:
Tăng lên 161 tài nguyên
Mở rộng phạm vi Normative bao gồm nhiều tài nguyên quan trọng
Các cải tiến lớn trong mô hình nội dung lâm sàng
Tích hợp tốt hơn với các tiêu chuẩn khác như DICOM, IHE
Cải thiện hỗ trợ cho tương tác dựa trên sự kiện (Event-based interaction)
Thêm khung logic lâm sàng và các tài nguyên hỗ trợ AI/ML
Nâng cao khả năng mở rộng và quy mô hóa
Sau R5, cộng đồng FHIR đã vạch ra một lộ trình phát triển đầy tham vọng:
Mở rộng phạm vi Normative: Mục tiêu đưa hầu hết các tài nguyên lâm sàng trở thành Normative
Tăng cường khung Genomics: Hoàn thiện và mở rộng hỗ trợ cho dữ liệu genomics
Phát triển khung AI/ML: Tài nguyên và hướng dẫn cho việc tích hợp AI/ML trong chăm sóc y tế
Cải thiện tính liên thông toàn cầu: Thúc đẩy triển khai nhất quán trên quy mô toàn cầu
Cải tiến API cho ứng dụng di động: Tối ưu hóa API cho các ứng dụng di động và IoT
FHIR Accelerator Programs: Mở rộng các chương trình thúc đẩy triển khai FHIR trong các lĩnh vực chuyên biệt
Tích hợp với các tiêu chuẩn mới nổi: Phối hợp với các tiêu chuẩn như W3C SOLID, IETF
FHIR Infrastructure for Public Health: Xây dựng cơ sở hạ tầng FHIR cho y tế công cộng và ứng phó với đại dịch
Global FHIR Registry: Phát triển hệ thống đăng ký FHIR toàn cầu để hỗ trợ triển khai nhất quán
FHIR Governance Models: Mô hình quản trị để hỗ trợ việc triển khai FHIR ở cấp quốc gia và khu vực
GraphQL và FHIR: Mở rộng hỗ trợ cho giao diện truy vấn GraphQL
FHIR Bulk Data: Nâng cao khả năng xử lý dữ liệu lớn
CDS Hooks: Tích hợp sâu hơn hỗ trợ ra quyết định lâm sàng
SMART App Launch Framework: Cải tiến khung triển khai ứng dụng
R5 đã mở rộng đáng kể phạm vi Normative, củng cố vị thế của FHIR là tiêu chuẩn ổn định và đáng tin cậy:
RESTful API (đã Normative từ R4)
Định dạng JSON, XML (đã Normative từ R4)
Framework mở rộng (Extensions Framework)
Cơ chế tìm kiếm (Search Framework)
Cơ chế xác thực và ủy quyền
Quy tắc phân trang và liên kết
Tất cả các primitive types (string, integer, boolean, etc.)
Các kiểu dữ liệu phức tạp như Identifier, CodeableConcept, Reference
Phần lớn các kiểu dữ liệu đã được Normative từ R4
Đã Normative trong R4 và tiếp tục trong R5: Patient, Observation, Condition, AllergyIntolerance
Mới Normative trong R5: Procedure, MedicationRequest, DiagnosticReport, Immunization, CarePlan
Đã Normative từ R4: Organization, Practitioner, PractitionerRole
Mới Normative trong R5: Encounter, Location, RelatedPerson, Schedule, Appointment
StructureDefinition (đã Normative từ R4)
CapabilityStatement (mới Normative trong R5)
OperationDefinition (mới Normative trong R5)
Việc mở rộng phạm vi Normative trong R5 là yếu tố quan trọng tạo niềm tin cho các tổ chức đang xem xét đầu tư vào FHIR. Các tài nguyên Normative có cam kết về tính tương thích ngược trong tương lai, giảm thiểu rủi ro khi triển khai.
Một trong những thách thức lớn nhất khi làm việc với FHIR là quản lý việc chuyển đổi giữa các phiên bản. FHIR đã phát triển cơ chế hỗ trợ quá trình này:
Thay đổi lớn trong cấu trúc một số tài nguyên
Đòi hỏi công sức đáng kể để chuyển đổi
Các công cụ mapping còn hạn chế
Ít thay đổi đột phá hơn
Có nhiều công cụ mapping hỗ trợ
Các tổ chức có thể theo một lộ trình chuyển đổi từng phần
Tương đối suôn sẻ nhờ cam kết tương thích ngược cho các phần Normative
HL7 cung cấp công cụ chuyển đổi và ánh xạ chính thức
Hỗ trợ cơ chế version negotiation trong API
Có thể triển khai song song R4 và R5 trong quá trình chuyển đổi
Tiếp cận từng phần: Chuyển đổi từng hệ thống/ứng dụng một
Sử dụng adapter: Xây dựng adapter giữa các phiên bản FHIR
Version negotiation: Cho phép client chỉ định phiên bản FHIR họ muốn sử dụng
Dual support: Hỗ trợ cả hai phiên bản trong thời gian chuyển tiếp
FHIR Converter: Công cụ chính thức từ HL7 để chuyển đổi giữa các phiên bản
HAPI FHIR Converter: Thư viện Java hỗ trợ chuyển đổi
Tài liệu chuyển đổi: HL7 cung cấp tài liệu chi tiết về thay đổi giữa các phiên bản
Validating converters: Công cụ kiểm tra tính hợp lệ sau khi chuyển đổi
Ví dụ về cách xử lý thay đổi giữa R4 và R5 trong Observation:
Hành trình phát triển của FHIR từ DSTU1 đến R5 là minh chứng cho sự thành công của một tiêu chuẩn được thiết kế với nguyên tắc đặt nhu cầu thực tế lên hàng đầu. Với mỗi phiên bản, FHIR không chỉ mở rộng về phạm vi mà còn củng cố tính ổn định và độ tin cậy.
Phiên bản R5 đánh dấu sự trưởng thành của FHIR, với phần lớn cấu trúc cốt lõi và nhiều tài nguyên thông dụng đã đạt trạng thái Normative. Điều này tạo nền tảng vững chắc cho các tổ chức đầu tư vào hệ sinh thái FHIR mà không lo ngại về những thay đổi đột phá trong tương lai.
Lộ trình phát triển sau R5 hứa hẹn sẽ tiếp tục mở rộng khả năng của FHIR, đáp ứng các nhu cầu mới trong lĩnh vực y tế như AI/ML, genomics, và y tế công cộng. Với sự phát triển mạnh mẽ của cộng đồng và sự ủng hộ từ các tổ chức lớn, tương lai của FHIR chưa bao giờ sáng sủa hơn.
