REST Fundamentals
Last updated
Last updated
REST (Representational State Transfer) là một kiến trúc phần mềm dùng để thiết kế các API. Được Roy Fielding giới thiệu năm 2000 trong luận án tiến sĩ của mình, REST đã trở thành tiêu chuẩn de facto cho việc phát triển các web API hiện đại. Dưới đây là phân tích chi tiết về 6 nguyên tắc cơ bản của REST.
REST yêu cầu giao tiếp giữa client và server phải là phi trạng thái. Điều này có nghĩa là:
Mỗi request từ client đến server phải chứa đầy đủ thông tin cần thiết để server hiểu và xử lý
Server không lưu trữ bất kỳ thông tin nào về trạng thái client giữa các request
Không có "session state" được lưu trên server
Ví dụ: Khi client gửi request lấy thông tin bệnh nhân, request phải chứa tất cả thông tin xác thực và context cần thiết, không phụ thuộc vào request trước đó.
Lợi ích:
Khả năng mở rộng cao (scalability) vì server không cần lưu trữ thông tin trạng thái
Độ tin cậy tăng vì mỗi request độc lập với các request khác
Cân bằng tải (load balancing) dễ dàng hơn
REST định nghĩa một giao diện đồng nhất giữa client và server, bao gồm bốn ràng buộc chính:
Resource identification through URIs: Tài nguyên phải được xác định bằng URI
Resource manipulation through representations: Thao tác với tài nguyên thông qua biểu diễn
Self-descriptive messages: Tin nhắn tự mô tả
HATEOAS: Hypermedia as the Engine of Application State
Ví dụ: Giao diện đồng nhất trên HTTP sử dụng các động từ chuẩn (GET, POST, PUT, DELETE) và URI để xác định tài nguyên.
Lợi ích:
Đơn giản hóa kiến trúc
Cải thiện khả năng quan sát (visibility)
Tăng khả năng mở rộng và bảo trì
Trong REST, mọi thông tin được coi là một tài nguyên, và mỗi tài nguyên phải có định danh duy nhất, thường là URI.
Ví dụ:
/patients/12345 - Thông tin bệnh nhân có ID 12345
/medications/aspirin - Thông tin về thuốc aspirin
/lab-results/67890 - Kết quả xét nghiệm có ID 67890
Thiết kế URI tốt:
Sử dụng danh từ số nhiều cho tài nguyên (ví dụ: /patients thay vì /patient)
Thiết kế phân cấp logic (ví dụ: /patients/12345/lab-results)
Tránh động từ trong URI (thay vào đó, sử dụng HTTP methods)
Sử dụng dấu gạch ngang - thay vì dấu gạch dưới _
Khi client có URI của tài nguyên, họ có thể sửa đổi hoặc xóa tài nguyên đó nếu có quyền. Client tương tác với tài nguyên thông qua biểu diễn của nó.
Ví dụ:
Một bệnh nhân (tài nguyên) có thể được biểu diễn dưới dạng JSON, XML, HTML, v.v.
Client sử dụng các phương thức HTTP để thao tác:
GET /patients/12345 - Lấy thông tin bệnh nhân
PUT /patients/12345 - Cập nhật thông tin bệnh nhân
DELETE /patients/12345 - Xóa bệnh nhân khỏi hệ thống
Phương thức HTTP và ngữ nghĩa:
GET: Lấy tài nguyên (idempotent)
POST: Tạo tài nguyên mới
PUT: Cập nhật tài nguyên (idempotent)
DELETE: Xóa tài nguyên (idempotent)
PATCH: Cập nhật một phần tài nguyên
Mỗi tin nhắn (request/response) phải chứa đủ thông tin để hiểu cách xử lý nó.
Ví dụ:
Sử dụng HTTP headers để mô tả định dạng dữ liệu: Content-Type: application/json
Status codes HTTP để truyền đạt kết quả: 200 OK, 404 Not Found, 500 Internal Server Error
Sử dụng định dạng tiêu chuẩn: JSON, XML
HTTP request tự mô tả:
HTTP response tự mô tả:
HATEOAS là nguyên tắc cho rằng client tương tác với ứng dụng hoàn toàn thông qua hypermedia được server cung cấp động.
Ví dụ:
Lợi ích của HATEOAS:
Giảm sự phụ thuộc giữa client và server
Client có thể điều hướng API mà không cần biết trước tất cả endpoints
Server có thể phát triển độc lập, thay đổi URI mà không ảnh hưởng đến client (chỉ cần cập nhật các liên kết)
Tăng khả năng khám phá API
Tuân thủ các nguyên tắc REST giúp xây dựng API có khả năng mở rộng, dễ bảo trì và linh hoạt. Tuy nhiên, không phải lúc nào cũng cần tuân thủ nghiêm ngặt tất cả các nguyên tắc - đôi khi, chúng ta có thể chấp nhận những thỏa hiệp hợp lý.
Hầu hết các API hiện đại tự gọi mình là "RESTful" mặc dù không tuân thủ hoàn toàn các nguyên tắc của REST, đặc biệt là HATEOAS. Điều quan trọng là hiểu các nguyên tắc này và quyết định áp dụng chúng ở mức độ nào phù hợp với yêu cầu cụ thể của dự án.
Trong series tiếp theo, chúng ta sẽ khám phá cách triển khai các nguyên tắc REST trong các dự án thực tế và so sánh với các kiến trúc API khác như GraphQL và gRPC.